Quả mơ có nhiều công dụng sức khỏe tuyệt vời. Trong đông Y quả mơ được
sử dụng trong nhiều bài thuốc để trị sỏi mật, viêm túi mật, bệnh tiểu đường…
 |
| Trong đông Y quả mơ được sử dụng trong nhiều bài thuốc để trị sỏi mật, viêm túi mật, bệnh tiểu đường. |
Quả mơ và công dụng đối với sức khỏe
Mơ còn có tên mai. Mơ xanh gọi là
thanh mai, khi ngâm rượu gọi là thanh mai tửu. Mơ muối gọi là diêm mai hay bạch
mai. Ô mai là mơ có màu đen. Diêm mai, bạch mai miền Nam quen với tên “xí muội”
và rất được chị em ưa thích. Trong thịt quả mơ có nhiều loại vitamin, đặc biệt
là vitamin A và vitamin C, acid citric, đường, chất nhầy, muối khoáng.
Quả mơ là một loại quả quen thuộc,
được ứng dụng nhiều trong đời sống. Quả mơ ngâm với đường là cách mà dân gian vẫn
thường làm để tạo thành thứ nước uống có tác dụng giải khát. Khi đi ngoài nắng
về, uống một cốc nước mơ có tác dụng giải nhiệt, phòng chống được cảm nắng, cảm
nóng. Khi lao động vất vả, nhất là trong điều kiện nóng bức, uống nước mơ có
tác dụng chống mệt mỏi, sinh tân, chỉ khát, chống khô miệng, giảm mồ hôi, giảm
mất muối qua mồ hôi và giảm được lượng nước uống. Khi bị nóng sốt lâu ngày, uống
nước mơ vừa có tác dụng thanh nhiệt, lại chống được tình trạng môi khô, miệng
háo do nhiệt độ cơ thể tăng cao. Nước từ quả mơ cũng dùng tốt trong các trường
hợp đau bụng nóng, đau bụng do kiết lị.
Từ quả mơ, người ta cũng chế biến
thành Ô mai, vừa là món ăn, vừa là vị thuốc. Cách chế biến Ô mai như sau: Quả
mơ chín vàng được thu hái, đem phơi trong mát đến héo. Sau đó cho vào vai ngâm
với muối, theo tỉ lệ 1kg mơ: 300g muối. Sau 3 ngày, 3 đêm thì vớt ra, tiếp tục
phơi trong mát đến khi da quả mơ săn lại, rồi tiếp tục đem ngâm với muối theo
cách trên. Làm liên tục như vậy 6 – 7 lần, tới khi da quả mơ săn chắc, có các hạt
muối trắng mịn kết tinh trên bề mặt. Khi đó, có thể cất ở nơi khô mát, đem dùng
dần. Để chế biến thành món ăn ưa thích, Ô mai được gia giảm thêm gừng sao khô
và bột cam thảo.
Ô mai được dùng phổ biến trong
nhân dân làm thuốc trừ ho, tiêu đờm, chữa viêm họng. Có thể dùng riêng Ô mai để
ngậm; hoặc Ô mai kết hợp với Mật ong và một số thảo dược khác để chế thành cao
dùng uống hoặc ngậm. Danh y Hải Thượng Lãn Ông đánh giá cao tác dụng của Ô mai.
Ông viết “Ô mai có vị chua, tính liễm, có thể thăng, có thể giáng, giúp hạ khí,
chỉ ho, có vai trò cốt yếu trong các bài thuốc chữa ho, nhất là chứng ho lâu
ngày”. Vì vậy, trong đông y, Ô mai thường được thêm vào các bài thuốc dùng để
chữa các chứng ho dai dẳng lâu ngày, ho lâu năm, ho tái đi tái lại, dẫn tới đau
họng, khản tiếng, tức ngực, bụng, mệt mỏi, suy kiệt…
Với những ứng dụng lâu đời như
trên, ngày nay, Ô mai tiếp tục được sử dụng trong bào chế nhiều sản phẩm thuốc
đông y dùng để trị ho. Như thuốc ho Bảo Thanh (Công ty Dược phẩm Hoa Linh), kết
hợp Ô mai, Mật ong và các loại thảo dược quý, được nhân dân tín nhiệm. Dùng tốt
trong các trường hợp ho mạn tính, ho dai dẳng lâu ngày, ho tái phát do dị ứng thời
tiết…
Những bài thuốc hay từ quả mơ
Đông y gọi quả mơ là mai tử, vị
chua, tính bình. Mai tử vào các kinh can, tỳ, phế, đại tràng. Bạch mai có tác dụng
cân bằng sự thẩm thấu giữa tế bào và máu, kích thích ăn ngon. Sau đây là một số
cách dùng quả mơ làm thuốc.
Sỏi mật, viêm đau túi mật:
bạch mai, cam thảo chế, kim tiền thảo, hải kim sa, diên hồ tố, kê nội kim. Mỗi
loại 15g sắc uống.
Ho lâu ngày: bạch mai
20g, cát cánh 10g, mạch môn 10g, cam thảo 5g, trần bì 10, hoàng kỳ 20g, 2 bát
nước sắc còn 1/2 bát, chia 2 lần uống trong ngày.
Đái tháo đường, không tự chủ được
tiểu tiện: bạch mai, thục địa, hoài sơn, đan phiến, ngũ vị tử. Mỗi loại
10g, nhục quế 2g. Sắc uống.
Đi lỏng dài ngày do tỳ hư:
bạch mai, bạch truật, kha tử, đảng sâm, mỗi loại 10g sắc uống.
Ra mồ hôi trộm: bạch mai,
hoàng kỳ, ma hoàng căn, đương quy. Mỗi loại 10g sắc uống.
Miệng khô khát phiền nhiệt:
bạch mai, thiên hoa phấn, ngọc trúc, thạch hộc. Mỗi loại 6g sắc uống.
Tẩy giun đũa: bạch mai
10g, xuyên tiêu 6g, gừng 3 lát sắc uống.
Chữa răng đau nhức: quả
mơ chín giã nát xát vào răng.
Giải say rượu dùng mơ nấu với trà
uống (rất hay).
Mụn cóc (hạt cơm) trên da:
Bạch mai 30g ngâm nước muối 24g (bỏ hạt) ít giấm nghiền mịn đắp lên mụn cơm.
Trị chứng tỳ hư, rối loạn tiêu
hóa, đại tiện lỏng: bạch mai, bạch truật, kha tử, đẳng sâm, mỗi vị 10g,
sắc uống.
Nước mơ quả chín tươi pha đường
hoặc nước mơ ngâm đường pha nước uống giải khát rất tốt, tăng sức bền bỉ, chống
mệt mỏi, ăn ngon miệng.
Rượu mơ cũng có tác dụng giúp ăn
ngon tiêu cơm, thịt, chất béo và tăng thị lực. Dùng nó vào bữa cơm với 1 chén
con 25-30ml. Rượu mơ xanh, tán hàn, ấm vị, chữa kém ăn, bụng có giun.
Rượu thanh mai (mơ xanh) chữa
phong thấp nôn mửa, đau bụng, phòng cảm nắng nóng, ra mồ hôi tay chân (trong uống
ngoài xoa bóp).
Nguồn: Kiến thức bệnh sỏi (t/h)
